MARKA

Bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her türlü işarettir. Markaların tescili zorunlu olmamakla birlikte tescil, marka üzerindeki hakları ispatlayan ve marka ihlalini engelleyen en önemli araçtır.

 

Garanti Markası 

Marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir. Garanti markasının, marka sahibinin veya marka sahibine iktisaden bağlı olan işletmenin mal veya hizmetlerinde kullanılması yasaktır.

 Marka başvurusu öncesi, tescili istenen ibarelerin başkası adına tescile ya da başvuru ya konu olup olmadığına ilişkin ön araştırma yapılması mümkündür.

Marka Başvurusunda Bulunabilecek Kişiler 

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları. 

• Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yerleşim yeri olan veya sınai ya da ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler. 

• Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler. 

• Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler, Türkiye’de marka başvurusunda bulunma hakkına sahiptir.

 

Paris Sözleşmesine veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf ülkelerden birinde başvuru yapma hakkına sahip kişiler bu ülkelerin herhangi birinde yetkili mercilere usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru tarihinden itibaren altı ay süreyle aynı marka için Türkiye'de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanabilmektedir. Ayrıca, tescil başvurusundaki markanın kullanılacağı malları veya hizmetleri Türkiye'de açılan ulusal veya uluslararası sergilerde veya Paris Sözleşmesine veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf ülkelerde açılan resmi veya resmi olarak tanınan uluslararası sergilerde markayla birlikte teşhir eden gerçek veya tüzel kişiler de, sergideki teşhir tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye'de rüçhan hakkından yararlanabilmektedir.

Rüçhan hakkından yararlanabilecek gerçek veya tüzel kişiler, başka ülkelerde marka başvurusu yaptıklarını veya mal veya hizmetlerini resmi sergilerde gösterime sunduklarını süresi içerisinde belgelemeleri koşuluyla Türkiye’de rüçhan hakkından yararlanırlar. Rüçhan hakkından yararlanabilmek için aşağıdaki belgelerin sunulması gerekmektedir. • Yetkili makamlardan alınan rüçhan hakkını gösterir belgenin aslı ve bu belgenin yeminli tercüman tarafından onaylanmış Türkçe tercümesi. • İlgili ücretin ödendiğini gösterir bilgi. Ayrıca, sergilerdeki teşhire dayanan rüçhan hakkı taleplerinde, yetkili mercilerden alınan, teşhir edilen mal veya hizmetin kullanıldığı markayı açık ve eksiksiz bir şekilde gösteren, bu markanın fotoğraf veya fotoğraflarını içeren, serginin resmi açılış tarihini ve malların sergiye konulduğu veya hizmetin teşhir edildiği tarihi belirten sergi rüçhanı belgesi ve markanın tasdikli örneği sunulmalıdır.

Marka Koruma Süresi ve Tescilinin Yenilenmesi 

Marka koruma süresi başvuru tarihinden itibaren on yıldır ve onar yıllık dönemlerle tescilin yenilenmesi halinde uzatılabilmektedir. Koruma süresinin bitiminden itibaren altı aylık süre içerisinde tescili yenilenmeyen markalar hükümsüz sayılmaktadır. Yenileme isteminin yapılması ve yenileme harç ve ücretinin ödenmesi, koruma süresinin sona erdiği tarihten önceki altı ay içinde gerçekleştirilmektedir. Bu süre içinde talebin yapılmaması veya yenileme ücretinin ödendiğine ilişkin bilginin Kuruma sunulmaması halinde, yenileme talebi, koruma süresinin sona erdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde ek ücretin ödenmesi şartıyla da yapılabilir. 

Marka Tescilinin Sağladığı Haklar 

Marka tescilinden doğan haklar münhasıran marka sahibine aittir. Marka tescili, sahibine, markanın tescil kapsamına giren aynı veya benzer mal veya hizmetlerle ilgili olarak karıştırılma ihtimali olan, tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikteki herhangi bir işaretin izinsiz kullanımını önleme hakkını vermektedir.

 

Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmadan Türkiye’de ciddi bir biçimde kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi iptal gerekçesi olarak kabul edilmektedir. Aşağıda belirtilen durumlar markayı kullanma kabul edilmektedir. 

•Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden markanın farklı unsurlarla kullanılması.  •Markanın yalnız ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması.

•Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması. Dolayısıyla, marka başvuruları sadece üretilmesi ya da sunumu planlanan mal ve hizmetler belirtilerek yapılmalıdır. Markaların kullanılması düşünülmeyen mal ve hizmetleri kapsayacak şekilde tescili tescil maliyetlerini artırdığı gibi markanın iptali riskini de beraberinde getirmektedir.

 

Markanın başkaları tarafından haksız kullanımı ve marka hakkının ihlali durumunda marka sahibinin bu tür haksız kullanımları takip ederek yetkili mahkemelerde dava açmak suretiyle tescilli markadan kaynaklanan haklarına yapılacak ihlalleri önlemesi gerekmektedir. Bu kapsamda aşağıda sayılan fiiller marka hakkına tecavüz sayılmaktadır:

a) Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen biçimlerde kullanmak. 

b) Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek. 

c) Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak. 

d) Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek. 

 

Kanunun 5 inci veya 6 ncı maddesinde sayılan hallerden birinin mevcut olması halinde tescilli bir markanın hükümsüzlüğü yetkili ve görevli mahkemeye başvurularak menfaati olanlar, Cumhuriyet savcıları veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından istenebilmektedir. Marka hükümsüzlük davası, dava tarihinde sicilde marka sahibi olarak kayıtlı kişilere veya hukuki haleflerine karşı açılır. Markanın hükümsüzlüğü davalarında Kurum taraf gösterilmez. Hükümsüzlük nedenleri, markanın tescil edildiği bir kısım mal veya hizmete ilişkin ise, yalnız o mal veya hizmet ile ilgili olarak kısmi hükümsüzlüğe karar verilmektedir. Marka örneğini değiştirecek biçimde hükümsüzlük kararı verilemez. Marka sahibi, sonraki tarihli bir markanın kullanıldığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde bu duruma birbirini izleyen beş yıl boyunca sessiz kalmışsa, sonraki tarihli marka tescili kötüniyetli olmadıkça, markasını hükümsüzlük gerekçesi olarak ileri süremez.  

 

İlgili kişiler Kurumdan markanın iptalini talep edebilmektedirler. Marka iptal talepleri, talep tarihinde sicilde marka sahibi olarak kayıtlı kişilere veya hukuki haleflerine karşı ileri sürülür. İptal halleri, markanın tescil edildiği bir kısım mal veya hizmete ilişkin bulunuyorsa, sadece o mal veya hizmet yönünden kısmi iptale karar verilir. Marka örneğini değiştirecek biçimde iptal kararı verilemez. Ancak marka hakkının iptaline ilişkin hüküm 10 Ocak 2017 tarihinden itibaren yedi yıl sonra yürürlüğe gireceği için halihazırda Kurumumuz iptal taleplerine ilişkin karar verememekte, tescilli bir markanın hükümsüzlüğü ancak mahkemeler tarafından gerçekleştirilebilmektedir. 

 

Marka hakkı, aşağıda sayılan nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile sona ermektedir. 

• Koruma süresinin dolması ve markanın süresi içinde yenilenmemesi. 

• Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi. Marka hakkının sona ermesi, sona erme sebebinin gerçekleşmiş olduğu andan itibaren hüküm ifade etmektedir.